STEAM or not to STEAM: Pytanie o sens edukacji interdyscyplinarnej.

Model edukacji podzielonej na dziedziny i przedmioty jest głęboko zakorzeniony w polskim systemie oświaty i sięga lat powojennych.

W ramach takiej edukacji uczniowie i uczennice szkół podstawowych i ponadpodstawowych zdobywają specjalistyczną wiedzę i umiejętności z poszczególnych przedmiotów. Nauczyciele zaś specjalizują się w nauczaniu konkretnych przedmiotów i posiadają dyplomy w swoich dziedzinach. Egzaminy i oceny opierają się na wynikach uczniów w poszczególnych dziedzinach.

Taki system ma swoje plusy: zapewnia głęboką wiedzę w konkretnej dziedzinie, ułatwia organizację programów nauczania i zapewnia jasną strukturę, gdzie każda dziedzina ma określone cele, treści programowe i metody nauczania, co ułatwia planowanie lekcji i dalej, ocenianie postępów uczniów.

System ten od dłuższego czasu przechodzi jednak kryzys. Obecnie, w dynamicznym świecie, gdzie pojawiły się (i ciągle się zmieniają!) nowe zjawiska takie jak Internet, Wirtualna Rzeczywistość, Cyfryzacja i Automatyzacja pracy, Sztuczna Inteligencja, i inne zmiany globalne, wydaje się on przestarzały. Nic dziwnego, że osoby młode, wkraczające dopiero w dorosłość, czują się (w najlepszym wypadku) zdezorientowane[1]. Nie tylko wymagania rynku się zmieniły (Wzrosło zapotrzebowanie na umiejętności miękkie, takie jak komunikacja i współpraca, kreatywność i innowacyjność, umiejętność uczenia się przez całe życie, „zwinność” – myślenie adaptacyjne, myślenie projektowe[2]), ale i wymagania samej codzienności, która zalewa nas wykładniczo rosnącymi bodźcami.

Tak więc wchodzi tu, cała na biało, edukacja STEAM. Nie jest to najnowsza metoda, bo już w latach 60. i 70. XX wieku pojawiły się pierwsze inicjatywy i eksperymenty z edukacją interdyscyplinarną. Nie jest to również rozwiązanie na wszystkie problemy edukacji, ale jest to krok naprzód.

Czym jest edukacja STEAM? Dlaczego stosujemy ją w naszej Pracowni Aktywnego Korzystania z Technologii?

Edukacja STEAM to interdyscyplinarna metoda nauczania, która łączy wiedzę w dziedzinach nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii, sztuki i matematyki. Skrót STEAM pochodzi od angielskich słów Science (nauka), Technology (technologia), Engineering (inżynieria), Art (sztuka) i Mathematics (matematyka). Głównym jej celem jest rozwijanie umiejętności myślenia krytycznego, kreatywności, rozwiązywania problemów.

Edukacja STEAM łączy różne dziedziny w celu zastosowania w praktyce wiedzy i umiejętności uczennic i uczniów np. nauka przyrodnicza i matematyka są kluczowe dla zrozumienia podstawowych zasad i procesów w świecie fizycznym. Technologia i inżynieria wprowadzają uczniów w świat projektowania, konstruowania i rozwiązywania problemów technicznych. Sztuka angażuje twórcze myślenie, estetykę i ekspresję, a także może być wykorzystana jako środek do wizualizacji i prezentacji idei naukowych i technologicznych.

Pracownia Aktywnego Korzystania z Technologii jest miejscem idealnym do wdrażania tej metodyki – w końcu ważnym jej elementem jest podejście praktyczne, w którym uczniowie są aktywni i biorą udział w projektach, eksperymentach i zastosowaniach praktycznych. Na naszych warsztatach wiedzę zdobywa się poprzez doświadczanie, odkrywanie i rozwiązywanie rzeczywistych problemów (np. „Zaprojektuj zbiornik retencyjny!” lub „Stwórz swój wymarzony plac zabaw w 3d”). Uczniowie i uczennice zdobywają zdolności analityczne, uczą się patrzeć na zagadnienia z różnych perspektyw. To, z kolei, sprzyja kreatywności i innowacjom, ponieważ zachęca do odkrywania i łączenia różnych idei, koncepcji i technik.

Nie możemy zapominać również o tym, że edukacja STEAM, z całym swoim zapleczem eksperymentalno-doświadczalnym, jest po prostu ciekawsza i bardziej pobudzająca dla samych odbiorców – uczennic i uczniów.

Warto zaznaczyć, że edukacja interdyscyplinarna nie musi być całkowicie wykluczająca dla edukacji podzielonej na dziedziny. Można wprowadzić elementy interdyscyplinarne w tradycyjne programy nauczania, aby połączyć korzyści obu podejść.

Wprowadzenie edukacji interdyscyplinarnej w polskim systemie oświaty nadal stanowi wyzwanie. Nie wszystkie szkoły wdrożyły takie podejście do nauczania, a stopień implementacji może różnić się w zależności od regionu i poziomu edukacji. Jest to jednakże zmiana niezbędna - wprowadzenie edukacji interdyscyplinarnej nie tylko przyczynia się do rozwijania umiejętności i wiedzy uczniów, ale także pomaga im w lepszym zrozumieniu świata i radzeniu sobie ze złożonymi problemami społecznymi, technologicznymi i środowiskowymi. Przygotowuje ich również do roli aktywnych i zaangażowanych obywateli, zdolnych do podejmowania decyzji.

Przypisy:

[1] Dębski M., Flis J. (2023). MŁODE GŁOWY. Otwarcie o zdrowiu psychicznym. Raport z badania dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród młodych ludzi w Polsce, Fundacja UNAWEZA, Warszawa

[2] Future Work Skills 2020 Report, Institute for the Future for the University of Phoenix Research Institute